ترویج گفتمان تأمیناجتماعی، زبان هنر میخواهد
به گزارش آتیه آنلاین، در هفته گذشته «اولین جشنواره فیلم ۱۲۰ ثانیهای» وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با موضوع تعاون و همدلی به پایان رسید و اختتامیه آن نیز با حضور حجتالله عبدالملکی، وزیر کار، مهدی مسکنی، معاون امور تعاون و جمعی از مدیران و کارشناسان این وزارتخانه برگزار شد.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسم پایانی این جشنواره اعلام کرد: «برای ترویج تعاون و مفاهیم ارزشی در حوزه کار و تلاش، از زبان هنر بهرهمند میشویم و از همراهی هنرمندان نیز استقبال خواهیم کرد.» حجتالله عبدالملکی افزود: «زبان هنر نقشی بسیار مهم در روند سلامت، شکوه، رشد و تکامل فرهنگی یک جامعه خواهد داشت. مکتبی که بدون هنر باشد از بین میرود و نگاه خلاقانه هنرمندان کشور به موضوعات مختلف اجتماعی و آگاهیبخشی و امیدآفرینی میتواند به تثبیت تمدن نوین اسلامی در جهان کمک کند. تعاون، کار و تلاش از تأکیدهای مهم دین اسلام است و میتواند زمینهساز مردمی شدن اقتصاد کشور باشد. برگزاری مستمر چنین رویدادهایی ضروری است و باید از ابزارهای مختلف برای ترویج فرهنگ کار و تعاون استفاده کرد.» معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در مراسم اختتامیه جشنواره مذکور با تأکید بر اینکه تعاون، بخش مردمی اقتصاد کشور است، گفت: «وظایف رسانهها در ترویج فرهنگ تعاون مورد غفلت قرار گرفته است. رسانهها بر تحولات اجتماعی و سیاسی اثرگذارند و سینما بهترین بستر برای جذب و آگاهیسازی عمومی است.» مهدی مسکنی افزود: «گفتمان سینما باید بر پایه ذائقه و نیاز مخاطب شکل گیرد و پیش برود. سینما توانسته در سالیان بعد از پیدایش، علاوه بر جنبه هنری، دیگر ظرفیتهای قدرتمند خود را در عرصههای مهم و در ارتباط با اجتماع به نمایش بگذارد. عرصه فرهنگ و هنر ظرفیتی بسیاری برای امیدآفرینی در کشور دارد.»
ضرورت ترویج گفتمان تأمیناجتماعی با زبان هنر
بیاغراق برنامهریزی و اجرای «اولین جشنواره فیلم ۱۲۰ ثانیهای» توسط وزارت کار (هرچند با کاستیهای نهچندان کم) اتفاق بسیار خجستهای است؛ از آن جهت که نشان میدهد مهمترین متولی حوزه کار، تعاون، تأمیناجتماعی، بهزیستی و آموزشهای مهارتی، نهتنها ضرورت استفاده از زبان هنر را برای ترویج آمال و ایدههای حوزه مسئولیتی خود دریافته و در حال حرکت در این مسیر است، بلکه مدیران عالی این حوزه، بر تداوم جدی این حرکت تأکید دارند. شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم از بین ۱۵ سازمان تابعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمیناجتماعی بیشترین ضرورت و نیاز را برای بهرهگیری از زبان هنر و تکنیکهای رسانهای و ارتباطی برای تعاملات خود دارد. علل این ضرورت نیز آشکار و پرشمار است: تأمیناجتماعی سازمانی «اجتماعی - اقتصادی» است که بیش از نیمی از جمعیت کشور را تحت پوشش دارد و خدمات درمانی مورد نیاز آنان و همچنین معیشت بازنشستگان و مستمریبگیران همراه با اعضای خانواده آنها را نیز برعهده دارد. این سازمان بزرگ که نزدیک به ۷۰ سال سابقه دارد و با سرمایه مردم شکل گرفته، اکنون با توسعهای ناگزیر، که ناشی از ضرورت روزگار معاصر است، در حال حاضر به شکل حضوری و الکترونیکی به جامعه هدف ارائه خدمات میکند. گستردگی خدمات و حجم بالای افراد تحت پوشش این سازمان موجب شده تا ارتباط و تراکنش بسیاری با افراد جامعه داشته باشد و از این رو، احتمال تعارضات و بروز مشکلات در آن بیشتر وجود دارد، در حالی که بسیاری از دستگاههای بزرگ به دلیل تعامل و تراکنش کم با افراد، با نارضایتی کمتری نیز مواجه میشوند.
اثرگذاری بر مخاطبان با فعالیتهای ارتباطی و رسانهای
در حالی که در بستر رسانهای، انتشاراتی، ارتباطی و فرهنگی سازمان تأمیناجتماعی، ظرفیت بسیار بالایی برای فعالیت وجود دارد، امکان توسعه تعامل با شرکای اجتماعی فراهم است و از همه مهمتر، حوزه تأمیناجتماعی و بیمههای اجتماعی به گفتمانسازی و جریانسازی فکری و کارشناسی نیاز مبرم دارد، متأسفانه تاکنون از این ظرفیت برای تبیین مواضع سازمان، طرح و بررسی مسائل، مشکلات و چالشهای پیش روی این سازمان به شکل در خور و مکفی استفاده نشده است. به عبارت دیگر، سازمان تأمیناجتماعی با داشتن چندین زیرمجموعه انتشاراتی، ارتباطی، رسانهای، فرهنگی و هنری مانند معاونت فرهنگی و اجتماعی، اداره کل روابط عمومی، مؤسسه عالی پژوهش تأمیناجتماعی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و مؤسسه فرهنگی و هنری آهنگ آتیه و با در نظر گرفتن جامعه مخاطبی که بیش از نصف کل جمعیت کشور است، سوای دو سه مورد انگشتشمار، به حوزه ساخت محصولات هنری درخور و ماندگار برای تعمیق فرهنگ بیمه و تشریح چالشهای پیش روی این صندوق وارد نشده و از ساخت چنین آثاری حمایت نکرده است. از معدود موارد انجام شده میتوان حمایت از ساخت مستندهای «بمب ساعتی» و «زیر این چتر باران میبارد» و فیلم سینمایی «آپاندیس» اشاره کرد و اخیراً نیز مؤسسه انتشارات علمی و فرهنگی نیز تلاش خوبی برای مستندسازی تاریخ تأمیناجتماعی در قالب کتاب و فیلم مستند پژوهشی آغاز کرده است.
نیاز به نیرویهای تخصصی و نگاه برنامهمحور
از آنجا که ضرورت دارد در حوزه ارتباطی، فرهنگی و رسانهای سازمان، کمک به تغییر نگاه، داوری و رفتار مخاطبان نسبت به این سازمان پیگیری شود، برای انجام این مأموریت بزرگ قبل از هر چیز، به تقویت توان تخصصی نیروی انسانی در این حوزهها نیاز است. برنامهریزی و همچنین استفاده از توان مجموعه مدیران، کارشناسان و صاحبنظران درونسازمان نیز مستلزم درک موضوع از سوی مدیران و کارشناسان سازمان و آمادگی آنها برای همکاری و همراهی گسترده در این مسیر است. بدیهی است تأثیرگذاری بر افکار عمومی در درون و بیرون سازمان، با تنوع و گستردگی افراد زیر پوشش، پیچیدگیهای زیادی دارد و امکان ندارد نهادی بتواند با کمک تبلیغات یکطرفه، نگاه آمرانه و تنها با اغراق و بزرگنمایی فعالیتها و برخورد سطحی با امور، تأثیرگذاری مناسبی داشته باشد. از این رو، داشتن نگاه برنامهمحور و استفاده از نیروهای تخصصی در بخشهای ارتباطی و رسانهای و فرهنگی سازمان به طور جد ضرورت دارد.
پرهیز از نگاه تجاری به فعالیتهای رسانهای
این نکته مهم همواره باید مدنظر مدیران و متولیان صندوقهای بازنشستگی باشد که حوزه کارهای فرهنگی، هنری و رسانهای در این صندوقها، به نوعی سرمایهگذاری اجتماعی است و نباید آن را صرفاً با ادبیات اقتصادی و تجاری ارزیابی و ارزشگذاری کرد. متأسفانه بهرغم اینکه در مدیریت ارشد سازمان تأمیناجتماعی الزامات و اهمیت این سرمایهگذاری اجتماعی شناخته شده، اما گاه دیده میشود در برخی بخشهای میانی، کار رسانهای همانند یک فعالیت اقتصادی صرف با هدف کسب منافع تجاری ارزشگذاری میشود و بر همین اساس، انتظاراتی که از بخشهای فرهنگی، هنری، ارتباطی، رسانهای و انتشاراتی سازمان دارند، شبیه انتظاراتی است که مثلاً از یک کارخانه تولیدی باید داشت. اگرچه نتایج کارهای فرهنگی و هنری بسیار ارزشمند و تأثیرگذار است اما در طولانیمدت دیده و مشخص میشود؛ از این رو، سنجش نتایج فعالیتهای فرهنگی و ارتباطی، شیوه و ادبیات خاص خود دارد.
ضرورت تناسب فعالیتهای فرهنگی با تغییرات اجتماعی
نبود زمینه فکری و فرهنگی لازم در جامعه برای اجرای طرح اصلاحات پارامتریک و بیم از بروز مقاومت اجتماعی در برابر آن، به خوبی نشاندهنده اهمیت اقناع اجتماعی، مدیریت افکار عمومی و ضرورت فعالیتهای فرهنگی، ارتباطی و رسانهای است. در این مسیر، اگر سازمان تأمیناجتماعی میخواهد به وظایف و مسئولیتهای قانونی خود عمل کرده و به اهداف خود برسد، نیازمند بهرهگیری کامل از ظرفیتهای فرهنگی و اجتماعی خود است. اهمیت روزافزون مباحث فرهنگی و اجتماعی در سازمان تأمیناجتماعی، گویای آن است که جایگاه حوزههای فرهنگی و اجتماعی نیز باید در این سازمان تقویت شود. با توجه به ظرفیتهای موجود در سازمان، ضرورت دارد بخشهای مختلف ارتباطی و اطلاعرسانی سازمان همافزا بوده و انسجام، هماهنگی و همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند. از آنجا که سازمان در حوزه فرهنگی، هنری و رسانهای سازمان نیازمند راهبرد منسجم و همگرا است، پیشنهاد میشود شورایی بالادستی برای برنامهریزی و نظارت بر تمامی فعالیتهای فرهنگی، رسانهای، هنری، ارتباطی و انتشاراتی و همچنین ارتقاء ارتباط بین بخشهای مذکور با مدیریت سازمان تشکیل شود. گفتنی است پیش از این نیز، دکتر علی حیدری، نایبرییس هیأتمدیره سازمان تأمیناجتماعی، پیشنهاد داده بود سازمان تأمیناجتماعی جشنوارهای فرهنگی - هنری را به شکل سالانه برگزار کند.