درآمد یا پیامد؛ مسئله فرزندآوری در رویارویی با سبک تازه زندگی
به گزارش آتیهآنلاین به نقل از ایرنا، همواره در سالهای اخیر بر راهکارهای فرار از پیری جامعه و ایجاد توازن از طریق فرزندآوری تاکید فراوان شده است؛ مساله حادی که امروزه با وجود نوسان میان استانهای مختلف، به پایینترین سطح خود در تمامی نقاط کشور رسیده و نیازمند بررسی و تحلیل علل و راهکارهای حل آن است زیرا تحلیل پدیدهها میتواند از برنامهریزی اشتباه و اتلاف هزینههای کلان از سوی دولتها جلوگیری کند.
مشکلات و دغدغههای اقتصادی بیش از علوم بهداشتی به مهمترین ابزار جلوگیری از فرزندآوری در کشور تبدیل شده است و نوسانات بازار، تورم و گرانی مسکن، محکمتر از همیشه بر طبل کاهش فرزندآوری میکوبد. امروزه جوانان با توجه به گرانیها و نگرانی اقتصادی، نه تنها از فرزندآوری بلکه از ازدواج نیز فاصله گرفته و عطایش را به لقایش بخشیده و تجرد را مسیر زندگی خود بر میگزینند. الگوهای رفتاری که در میان نسل جوان به شدت طرفدار پیدا کرده تا جایی که فرزندآوری در برخی محافل به تمسخر گرفته و نشان از عقب ماندگی تعبیر میشود.
بسیاری به خصوص جوانان این پدیده را ناشی از ناهمخوانی درآمد با هزینه و گران شدن سبد خانواده و به خصوص هزینه مسکن میدانند که به طور کل از آن به عنوان دغدغه اقتصادی و معیشتی یاد میشود اما نگاهی به وضعیت اقتصادی مناطق مختلف کشور روی دیگری از سکه تمایل نداشتن به فرزندآوری را نشان میدهد. بررسی استانهای برخوردار و کمتر برخوردار نشان میدهد که در این شیب منفی جمعیتی، چه عواملی بر عدم زایش جمعیت جوان تاثیر داشته است.
بار دیگر لازم به یادآوری است که نباید مشکلات اقتصادی را نادیده گرفت و غرض از این گزارش نیز نفی اثرات مخرب دغدغه معیشتی بر فرزندآوری و دیگر پدیده های اجتماعی نیست اما به نظر میرسد مسئله فرزندآوری دارای ابعاد متفاوتی است که نیاز به بررسی دارد تا در تصمیمگیریهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بر روی میز تصمیم گیرندگان گذاشته شود.
زوجهای بسیاری با وجود شرایط اقتصادی مطلوب تمایل به فرزندآوری ندارند
کارشناس علوم تربیتی و مشاوره خانواده به عوامل مختلف و اثرگذار غیر اقتصادی بر فرار از فرزندآوری پرداخت و گفت: زوجهای بسیاری با وجود شرایط اقتصادی مطلوب تمایل به فرزندآوری ندارند.
صدیقه خسروانی افزود: امروز حتی افرادی که از نظر موقعیت شغلی و شرایط زندگی وضعیت خوبی دارند، تمایل به فرزندآوری برای آنها وجود ندارد زیرا با تغییر عمیق در باورهای والدین روبرو هستیم که ساختار ذهنی و پیوندی آنان درباره فرزند را به طور کل متفاوت از گذشته ساخته است.
به گفته خسروانی، امروزه بخش قابل توجهی از زوجها به خصوص کسانی که از تمکن مالی خوبی برخوردار هستند، فرزند را مانعی برای تحصیل یا ادامه تحصیل و موقعیت شغلی خود میدانند حتی این افراد که کم هم نیستند، بچهدار شدن را مساوی با سلب آزادی تعبیر کرده که آزادیهای آنان را محدود میکنند.
این مشاور خانواده بخش قابل توجهی از بیرغبتی به فرزندآوری را ناشی از همین تعبیر اثرگذاری فرزند (سلب آزادی والدین) دانست و توضیح داد: حتی با این که بعضی از زوجین بیش از ۱۰ سال زندگی مشترک دارند و خاطرات خوشی را با یکدیگر ساخته و به ثبات در زندگی رسیدهاند نیز بر اساس همین الگوی ذهنی از فرزند دوری میکنند.
تغییر جنس خانواده
خسروانی عامل غیراقتصادی دیگر را ناشی از تغییر ماهیت خانواده دانست و افزود: در گذشته خانواده با افرادی همچون عمه، دایی، خاله و عمو آن هم به تعداد زیاد احاطه میشد که نقش حامی را ایفا میکردند اما امروز اطراف زوجین جوان افراد و خانوادههایی که در گذشته وجود داشتند را نمیبینیم.
به گفته او، پیشتر خانواده متفاوت بود و افراد موجود کمک حال بچه و مادر و حتی پدر بودند. اکنون ما این حمایتها را کمتر میبینیم و در سایه کاهش حمایتهای اطرافیان، فرد به طور طبیعی دچار ترس و استرس شده و تصور میکند شاید در برابر فرزند و تربیت و نگهداری آن کم بیاورد.
وی این مورد را بسیار پر اهمیت توصیف کرد و افزود: جریان تک فرزندی با کاهش اعضای خانواده چنین فضایی را ایجاد کرده است که در آینده حادتر خواهد شد.
آینده نگری
کارشناس علوم تربیتی به موضع آیندهنگری نیز به عنوان عامل دیگر اشاره کرد و گفت: اکنون فقط تامین نیازهای اولیه بچه مدنظر نیست و باتوجه به تغییر نگرشها و رویکردها، زوجها میخواهند آینده خوب و مطلوبی را برای فرزندانشان فراهم کنند.
خسروانی این آینده نگری را دارای رابطه مستقیم با مدیریت اقتصادی جامعه عنوان کرد و افزود: تصور آینده مطلوب برای فرزندان با وضعیت اقتصادی کنونی برای بزرگسالان مبهم است و به طور حتم وقتی فرزندی داشته باشند لازم است که برای او هزینه صرف کنند مثلاً کدام مدرسه برود، چه شغل، رشته تحصیلی و هدف گذاری داشته باشد.