اضطراب مداوم، شایعترین حالت هیجانی
انواع اختلالات اضطرابی کدام است و چه علائمی دارند؟
اختلالات اضطرابی شایعترین اختلالات روانی است و در میان اختلالات اضطرابی، اختلال اضطراب منتشر مزمنترین و ناتوانکنندهترین نوع آن است. در واقع اختلال اضطراب منتشر یا (GAD) اضطراب و نگرانی شدید در مورد مسائل مختلفی مانند کار، خانواده، مسائل مادی، روابط اجتماعی یا حتی اضطراب و نگرانی بدون علت مشخص در اکثر روزها برای مدت حداقل ۶ ماه است. فرد مبتلا به این اختلال همواره منتظر وقوع یک فاجعه است. تمام مدت روز فرد احساس هیجان و اضطراب دارد، قادر به استراحت و آرامش نیست، اغلب از بیخوابی رنج میبرد و به سختی قادر به تمرکز است، به سرعت خسته و عصبانی میشود و در صورت شدت یافتن بیماری، فرد دیگر قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست. این اختلال مزمن در صورتی که درمان نشود ممکن است برای چندین سال ادامه یابد.
علت ایجاد اختلالات اضطرابی چیست؟
علل اختلالات اضطرابی به طور کامل شناخته شده نیست اما هر دو عوامل فیزیولوژیک و سایکولوژیک در این زمینه درگیرند. از دیدگاه فیزیولوژی، تمام افکار و احساسات در نتیجه یکسری روندهای الکتروشیمیایی در مغز ایجاد میشوند، اما در حقیقت اطلاع ناچیزی درباره تداخلات پیچیده بیش از ۲۰۰ نوروتر نسمیتر و تنظیمکننده عصبی مغز در امر برانگیختگی احساسات و اضطراب وجود دارد. از دیدگاه سایکولوژی، اضطراب یک پاسخ طبیعی به عوامل استرسزای محیطی است؛ مانند هنگامی که فرد در معرض ازهمگسیختگی یک وابستگی شدید عاطفی یا وقوع یک فاجعه دردناک قرار میگیرد. این پاسخ اضطراب به فرد کمک میکند تا در موقعیتهای بالقوه خطرناک مهیا شده، طرح ریخته و اجرا کند تا عملکرد او محتاطانه، مناسب و مقتضی باشد. هنگامی که این سیستم درست عمل نکند یا در اثر حوادث پیش آمده ناتوان شده باشد، اضطراب باعث وقفه در عملکرد و عجز و ناتوانی فرد در موقعیتهای مختلف میشود. در این هنگام اضطراب به اختلال اضطرابی تبدیل میشود و اگر تشخیص داده و درمان نشود، کیفیت زندگی و میزان فعالیت فرد را از مقدار ملایم تا بسیار شدید تحت تأثیر قرار میدهد.
در مورد تشخیص اختلالات اضطرابی هم توضیح میدهید؟
معیارهای تشخیصی GAD عبارتند از:
- نگرانی و اضطراب شدید یا غیرواقعی درباره مسائل زندگی برای مدت حداقل ۶ ماه که طی آن فرد اغلب روزها در نتیجه اضطراب آزرده شوند و فرد به سختی قادر به کنترل اضطراب و نگرانی خود باشد.
- اضطراب و نگرانی در این بیماری همراه با حداقل ۳ علامت از این ۶ علامت باشد. بیقرار یا احساس برانگیختگی یا بیصبری، خسته شدن سریع، مشکل در تمرکز، تحریکپذیری، پرش عضلانی و اختلال در خواب.
- در صورت وجود اختلال روانی، نگرانی و اضطراب موجود نباید مربوط به آن اختلال باشد.
- اضطراب، نگرانی یا علائم فیزیکی آن، آسیب و وقفه جدی در تمام جنبههای فعالیت روزمره (روابط اجتماعی، شغلی) ایجاد کرده باشد.
- اختلال ایجاد شده نباید مربوط به تماس مستقیم با یک دارو یا در تماس با شرایط پزشکی خاص باشد. همچنین نباید در این دوران یک مشکل عاطفی، اختلال روانی یا یک اختلال پیشرونده منتشر اتفاق افتد.
آیا این اختلال قابل کنترل است؟
اضطراب و نگرانی در فرد مبتلا به این اختلال به سختی قابل کنترل است و بسیار بیش از اضطراب طبیعی است که افراد معمولاً آن را تجربه میکنند. ویژگی این اضطراب، تفکر فراوان و بیش از حد و مکث بر روی این سؤال است که چه میشود کرد اگر ... در نتیجه فرد احساس میکند هیچ راه فراری از چرخه اضطراب و نگرانی ندارد. اگر بیماری در مراحل اولیه و نه چندان شدید خود باشد، فرد میتواند در جامعه حاضر شود و به فعالیت روزمره خود بپردازد، اما اگر بیماری شدید شود، فرد دیگر قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست.
در مورد روش درمان این اختلال هم توضیح میدهید؟
طیف گستردهای از درمانها در اختلال اضطراب منتشر کاربرد دارند. بسیاری از متخصصان ترکیبی از رفتار درمانی، شناخت درمانی، تکنیکهای آرامشیابی، کاهش استرس و دارو درمانی را به کار میبرند که درمان بستگی به میزان وخامت علائم بیماری دارد و در ۹۰ درصد موارد موفقیتآمیز است. اکثر بیماران بهترین پاسخ را به ترکیب چهار درمان میدهند. چنانچه شخص بعد از انجام راهکارهای کنترل استرس همچنان با مشکل مواجه است و نمیتواند کنترلی روی خود داشته باشد، بهتر است به متخصص روانپزشک مراجعه و در کنار رواندرمانی، داروهای درمان استرس را مصرف کند. اگرچه برای درمان استرس دارو وجود دارد، اما گاه برخی مشکلات مانند استرس و اضطراب با تغییر برخی عادات و رژیم غذایی سالم، تغییر سبک زندگی و روی آوردن به رژیم غذایی سالم، پرهیز از فستفودها، ترک دخانیات و مشروبات الکلی، نوشیدنیهای کافئینی قابل درمان است.