وقتی کودکان سرما می خورند
-سرماخوردگی چیست و عامل آن کدام است؟
سرماخوردگی شایعترین بیماری دوره کودکی و مهمترین دلیل غیبت از مدرسه یا کار در سراسر جهان است. بیش از 200 نوع ویروس از خانوادههای مختلف ویروسها میتوانند سرماخوردگی را ایجاد کنند که شایعترین آنها رینوویروسها هستند. البته ویروسهای دیگر مانند ویروس آنفلوانزا نیز میتواند گاه علائم خفیفی به شکل سرماخوردگی داشته باشد. به هر حال آنچه مهم است این است که در سرماخوردگی، مهمترین و واضحترین علائم مربوط به انسداد و آبریزیش بینی است و سایر علائم مانند تب، گلودرد و سرفه معمولاً در درجات اهمیت بعدی قرار دارند.
چرا سرماخوردگی مدام تکرار میشود؟
تعداد ویروسهایی که علائم سرماخوردگی را ایجاد میکنند نسبتاً زیاد است. در ضمن در هر خانواده ممکن است انواع متعددی از ویروسها موجود باشد. به عنوان مثال بیش از 100 نوع رینو ویروس وجود دارد که اگر فرض کنیم بدن ما بتواند در هر نوبت علیه یکی از آن ایمنی یابد بازهم احتمال تکرار سرماخوردگی با انواع دیگر ویروسها وجود خواهد داشت.
آیا سرما میتواند دلیل ایجاد سرماخوردگی باشد؟
سرما به تنهایی نمیتواند موجب سرماخوردگی شود و حتماً لازم است ویروس سرماخوردگی نیز وجود داشته باشد. برای نمونه میزان بروز سرماخوردگی در انسانها چندان به محل زندگی آنها وابسته نیست و افرادی که در نواحی سردسیر زندگی میکنند نیز به همان میزان افراد ساکن در نواحی معتدل یا گرمسیر دچار سرماخوردگی میشوند. اما در این مورد که آیا سرما با خشک کردن مخاط بینی، زمینه را برای سرماخوردگی و تکثیر ویروس فراهم میکند، اختلافنظر وجود دارد. به هر حال در فصل سرد، تراکم خانوادهها در فضاهای کوچکتر و در بسته بیشتر میشود و شرکت در کلاسها نیز زمینه را برای انتقال بیشتر ویروس فراهم میکند. از طرف دیگر افراد آلرژیک در مواجهه با هوای سرد ممکن است علائم سرفه و گرفتگی بینی بروز کند که گاهی با سرماخوردگی اشتباه گرفته میشود و گاهی نیز زمینهساز سرماخوردگی میشود. در نهایت برخی از ویروسها مانند ویروسهای پاراآنلفوانزا یا آنفلوانزا نیز در فصل سرد شیوع مییابند و موارد سرماخوردگی را در فصل سرد افزایش میدهند.
چه عواملی زمینهساز سرماخوردگی در کودکان میشود؟
خستگی، استرسهای شدید، زمینه ارثی آلرژی و استنشاق دود سیگار از عواملی هستند که کودکان را مستعد سرماخوردگیهای بیشتر میکنند. همچنین حضور در فضاهای بسته و بدون تهویه مناسب در کنار جمعیت زیاد و عدم توجه به بهداشت فردی و عدم اطلاع از چگونگی انتقال سرماخوردگی نیز در این موضوع دخالت دارند.
چه تعداد سرماخوردگی در کودکان را میتوان طبیعی دانست؟
کودکان کمسنوسال به طور متوسط 6 تا 7 نوبت سرماخوردگی طی سال دارند، اما تا 15 درصد کودکان ممکن است حتی تا 12 نوبت سرماخوردگی را نیز در سال داشته باشند. این در حالی است که در بزرگسالان معمولاً بیش از 2 تا 3 بار سرماخوردگی در سال ندارند.
در مورد انتقال این بیماری نیز توضیح میدهید؟
مهمترین روش انتقال ویروسهای سرماخوردگی، تماس مستقیم با ترشحات آلوده است. بدین ترتیب یکی از مهمترین روشهای انتقال، دست دادن با فرد سرماخورده است که بعد از تماس دست خود با ترشحات بینی، دهان یا چشم دست خود را نشسته است. همچنین از آنجا که برخی از ویروسهاروی سطوح و وسایل مانند سطح میز یا دستگیره در تا 2 ساعت یا بیشتر میتوانند باقی بمانند، ممکن است تماس غیرمستقیم با سطوح آلوده نیز در انتقال سرماخوردگی نقش داشته باشد. از طرف دیگر، انتقال از طریق استنشاق ذرات ریز و درشت تنفسی (مواجهه با سرفه و عطسه در تماس نزدیک با بیمار) نیز امکانپذیر است. انتقال ویروس آنفلوانزا حتی با ذرات ریز تنفسی نیز امکانپذیر است، بنابراین این ویروس نیاز به تماس نزدیک ندارد و به همین دلیل به سرعت در جامعه گسترش مییابد.
علائم و نشانههای این بیماری چیست؟
علائم اولیه سرماخوردگی معمولاً احساس خارش یا گزگز در بینی و عطسه است. سپس علائمی مانند انسداد بینی و آبریزش نیز به آن افزوده میشود. معمولاً گلودرد در سرماخوردگی ملایم و گذرا است. در روزهای دوم و سوم سرماخوردگی، گرفتگی بینی بیشتر میشود و ترشحات بیرنگ بینی به تدریج به رنگ زرد یا سبز درمیآید که لزوماً دلیل بر عفونت چرکی نیست. سرفه نیز در 30 درصد سرماخوردگیها رخ میدهد. تب خفیف و گذرا نیز ممکن است در سرماخوردگی رخ دهد. در شیرخواران ممکن است اسهال خفیفی نیز مشاهده شود. از طرف دیگر معمولاً اشتهای کودک نیز تا حدی کاهش مییابد. اکثر سرماخوردگیها با قدری بیحالی، ضعف و احساس خستگی زودرس نیز همراه است. در صورت وجود علائمی همچون تب بالا، گلودرد شدید و پابرجا، سرفههای شدید و طولانی، تنگی نفس یا تنفس صدادار حتماً باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین در صورتی که علائم سرماخوردگی بیش از یک هفته به طول انجامد نیز بهتر است به پزشک مراجعه شود.