سقطهای مکرر و علتهای آن
سقط مکرر چیست و چه عللی باعث آن می شود؟
سقط مکرر به بروز سه یا بیش از سه سقط، قبل از نیمه اول بارداری اطلاق میشود. در هر ۳۰۰ بارداری یک مورد از این نوع سقط به وجود میآید. سقط خود به خودی شایعترین عارضه بارداری است و برای زوجینی که تمایل به داشتن فرزند دارند، استرسهای روحی فراوانی ایجاد میکند. حدود ۱۵ درصد بارداریهایی که از نظر کلینیکی تشخیص داده میشوند در نیمه اول بارداری سقط میشوند. معمولاً حالات غیرطبیعی کروموزومی والدین تنها علت غیرقابل ایجاد سقط مکرر است. چنین حالات غیرطبیعی کروموزمی در ۵ درصد زوجین که دچار سقط مکرر میشوند به وجود میآید. سایر علل عبارتند از: حالات غیرطبیعی آناتومی (تشریحی) رحم که ۱۲ درصد موارد را تشکیل میدهد، مشکلات هورمونی ۱۷ درصد و عفونتها ۵ درصد علل، فاکتورهای ایمنی ۵۰ درصد و علل دیگر حدود ۱۰ درصد علل سقط مکرر را تشکیل میدهند. بعد از ارزیابی واقعی در ۶۰ درصد موارد علت سقط مکرر غیرقابل توجیه باقی میماند. بررسیهای بالینی برای مشخص کردن علت سقط وقتی لازم است که دو سقط خودبهخودی متوالی ایجاد شود؛ بخصوص وقتی که ضربان قلب جنین قبل از بروز سقط تشخیص داده شود، سن مادر بیش از ۳۵ سال یا زوجین به سختی باردار شده باشند.
عوامل ژنتیکی و آنومیکی دارای چه عللی هستند؟
سابقه به دنیا آوردن فرزند سالم و زنده و نداشتن نسبت فامیلی برای رد حالات غیرطبیعی کروموزومهای والدین کافی نیست اما سابقه سقط مکرر داخل رحمی جنین و تولد جنین با بیماریهای مادرزادی جنینی ممکن است با حالات غیرطبیعی کروموزومی همراه باشد. علل آنومیکی نیز ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد. این حالات غیرطبیعی تشریحی ممکن است به ایجاد دیواره یا پردهای داخل رحم منجر شود. این اختلال میتواند در صورت استفاده مادر از بعضی از هورمونها در دوران بارداری در جنین مونث ایجاد شود. حالات غیرطبیعی دهانه رحم و نارسایی دهانه رحم از علل تشریحی دیگر سقط مکرر است. دیواره داخل رحمی ممکن است با ۶۰ درصد خطر سقط خود به خودی همراه باشد ، سقط سه ماهه دوم شایعترین فرم سقط در این اختلال تکاملی رحمی است اما در صورتی که سلول تخم روی دیواره جای گزین شود ممکن است سقط سه ماهه اول نیز ایجاد شود. از علل اکتسابی و تشریحی سقط جنین میتوان به چسبندگیهای داخل رحم و فیبروم رحم اشاره کرد که با ریختن خون داخل رحم میتواند باعث ایجاد سقطهای مکرر شود.
آیا علل عفونی نیز باعث سقط مکررهای میشود؟
بله، عفونت از علل سقط جنین محسوب میشود. عفونتهای دستگاه تناسلی زنان با عوامل میکروبی، ویروسها و قارچها به عنوان عوامل سقط مطرح شده است. از نظر تئوری فعالیت سیستم ایمنی در مقابل این عفونتها باعث سقط در مراحل اولیه میشود، اما مدارک زیادی نقش این عوامل بیماریزا را در سقط مراحل دیرتر بارداری، پارگی زودرس کیسه آب و زایمان زودرس را نشان میدهد.
بیماریهای هورمونی هم باعث سقط مکرر میشوند؟
اختلالات هورمونی که به سقط مکرر منجر میشوند، عبارتند از: اختلالات و ضعف تخمدان، دیابت شیرین و بیماریهای تیروییدی. تداوم حاملگی در خلال دو ماه اول بارداری وابسته به تولید پروژسترون از تخمدان است که اگر به مقدار کافی تولید نشود سلولهای جفتی رشد کافی نخواهند داشت و به سقط خود به خودی منجر میشود. علت سقط در دیابت شیرین ممکن است اختلال در جریان خون رحمی باشد. کمکاری تیرویید بیماری هورمونی دیگری است که باعث سقط مکرر میشود و این موضوع به دلیل تأثیر روی تخمکگذاری واختلال عملکرد تخمدانها است که ایجاد میشود.
زوجین باید چه بررسیهای آزمایشگاهی در مورد سقطهای مکرر انجام دهند؟
در ابتدا باید بررسی کروموزومی بیمار و همسر به عمل آید و بررسی تشریحی رحم با میکروسکوپ انجام شود. نمونهبرداری رحمی برای بررسی وضعیت هورمونی تخمدان کمککننده است. اندازهگیریهای هورمونی از خون باید به عمل آید. در ادامه باید پلاکتها شمارش و موادی که در سقطهای ایمنی در خون ایجاد میشوند بررسی شوند. همچنین بررسی میکروبی از دهانه رحم برای عفونتها لازم است.
بعد از بارداری باید چه مراقبتها و بررسیهایی در این بیماران انجام شود؟
بعد از بارداری مراقبت شدید و تحکیم روانی و قطعی کردن سلامتی داخل رحمی جنین لازم است. شیوع حاملگی خارج از رحم و حاملگی مولار (بچهخوره) در زنان با سابقه سقط خود به خودی مکرر افزایش مییابد. اندازهگیری هورمون جفتی در خون قبل از انجام سونوگرافی کمککننده است، سپس در شرایطی که این هورمون به اندازه ۱۵۰۰ رسید باید بررسی سونوگرافی انجام شود و تا دو هفته بعد از سن حاملگی که سقطهای قبلی در آن اتفاق افتاده ادامه یابد. درمان سقط مکرر بر اساس علتی که باعث سقط مکرر میشود صورت میگیرد.