نانو آفتکش گیاهی؛ دستاورد یک زن ایرانی برای خودکفایی
نگهبان، عضو هیأت علمیمؤسسه تحقیقاتگیاهپزشکی و مدیرعامل شرکت دانشبنیان نانوسبزآوران طوبا که سازمان تأمین اجتماعی به عنوان کارآفرین برگزیده از او تقدیر کرده است باور دارد این دستاورد که جایگزینی ایمن برای سموم شیمیایی سرطانزا به شمار میآید، نهتنها گامی بلند به سوی خودکفایی است، بلکه میتواند دریچهای برای ورود ایران به بازارهای جهانی فناوریهای سبز بگشاید.
این کارآفرین در مسیر تبدیل ایدههای علمی به محصولات تجاری، موفقیتهای چشمگیری را رقم زده، او همچنین برنده تندیس زرین شیخ بهایی و دارنده چندین ثبت اختراع ملی است. وی با اتکاء به فناوری نانو، آفتکشهایی ساخته که ریشه در طبیعت دارند و به گفته این کارآفرین «همزمان سه هدف سلامت انسان، حفظ محیط زیست و رقابت با سموم شیمیایی را محقق میکنند».
نگهبان در گفتوگو با آتیهآنلاین در ادامه انگیزه اصلی خود را کاهش وابستگی ایران به سموم وارداتی و مقابله با آثار مخرب شیمیاییها بر سلامت جامعه میداند: ۹۰ درصد سموم کشاورزی در ایران وارداتیاند و بسیاری از آنها حاوی ترکیبات سرطانزای خطرناک هستند. آفتکشهای ما نهتنها باقیمانده سمی بر جای نمیگذارند، بلکه با قیمتی پایینتر، رقبای خارجی را به چالش میکشند.
وی با اشاره به چالشهای مسیر کارآفرینی، تأمین سرمایه در گردش را بزرگترین مانع برای توسعه شرکتهای دانشبنیان میداند: برای اسکیلآپ، به جایگاهسازی جهانی و جذب بازارهای خارجی فکر میکنیم، از طرفی کمبود تسهیلات بانکی سرعت ما را کند کرده است.
این کارآفرین نگاه جنسیتی را مانعی در مسیر خود نمیداند: «وقتی کارآفرینان ایدههای نو و خروجی ملموس ارائه دهند، جنسیت به حاشیه میرود. وقتی میبینم یک زن، تیم فنی یک شرکت را رهبری میکند لذت می برم و افتخار میکنم. »
نگهبان حوزه نانوفناوری، صادرات را موتور محرکه کسبوکارهای دانشبنیان میخواند: هزینه تولید در ایران تا۶۰ درصد ارزانتر از اروپاست. با حمایت دولت، میتوانیم سهم ایران را در بازار جهانی آفتکشهای زیستی تا حد بالایی ارتقاء دهیم. این یعنی اشتغال پایدار برای جوانان و درآمد ارزی برای کشور.
عدالت به جای سهمیهبندی جنسیتی
این استاد دانشگاه با انتقاد از سیاستهای حمایتی جنسیتمحور، خواستار ایجاد بستری عادلانه برای همه کارآفرینان شد: زمانی که بحث کسب و کار و کارآفرینی به میان می آید دیگر جنسیت کنار می رود. به عبارتی کارآفرینی ورای مباحث جنسیتی است.
مدیرعامل شرکت دانشبنیان نانوسبزآوران طوبا اضافه میکند: حمایت دولت به حوزه کارآفرینی باید به دور از رویکرد جنسیتی باشد و باید به طور مساوی حمایت ها لحاظ شود.
نگهبان در ادامه تأکید میکند: «به جای اختصاص سهمیه به زنان، باید قوانین تشویقی تصویب شود؛ مثلاً معافیت مالیاتی برای شرکتی که با درصدی بالا صادرات محصول دارد. با این رویکرد نه تنها رقابت سالم میماند، بلکه انگیزه خلق ارزش افزوده افزایش مییابد.»
او در پاسخ به پرسشی در خصوص چشمانداز زنان در حوزه کسب و کار در 10 سال آینده، کارآفرینی زنان را درخشان توصیف میکند: زنانی را میبینم که در حوزههای هوش مصنوعی، زیستفناوری و انرژیهای پاک، شرکتهایی راهاندازی میکنند که سود درخوری را از بازارهای جهانی میگیرند. دهه آینده، دهه طلایی همکاریهای مشترک زن و مرد برای جهش تولید است.
داستان مریم نگهبان، تنها یک موفقیت فردی نیست؛ نمونهای از تأثیر فناوریهای بومی در حل بحرانهای ملی است. این کارآفرین ثابت کرده که با ترکیب دانش، نوآوری و پشتکار، میتوان همزمان به اقتصاد، محیطزیست و سلامت مردم خدمت کرد. حالا نوبت سیاستگذاران است تا با اصلاح قوانین، راه را برای دهها «نگهبان» دیگر هموار کنند.
گفتوگو: مهین داوری