بار هزینههای درمان بیماران سیگاری بردوش سازمانهای بیمهگر
دکتر حسن آذریپور ماسوله در گفتوگو با آتیهآنلاین بهمناسبت هفته ملی بدون دخانیات، گفت: سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۰۰ میلادی استعمال دخانیات را بهعنوان شایعترین عامل قابل پیشگیری مرگ و ناتوانی در جهان معرفی کرد و مطالعات انجام شده از سوی این سازمان، نشان داد استعمال دخانیات عامل ایجاد لیست بلند بالایی از بیماریها از جمله مشکلات قلبیعروقی، سکتههای مغزی، اختلالات عروقی و بیش از ۲۳ نوع سرطان است.
وی افزود: تعداد زیادی از بیماریهای ناشی از مصرف دخانیات سبب مرگ می شود و تعدادی نیز هرچند کشنده نیست، اما ناتوان کننده است و توانایی جسمانی افراد را کاهش میدهد.
پزشک سازمان تأمیناجتماعی با اشاره به آمار مصرف کنندگان دخانیات در کشور، ادامه داد: براساس مطالعاتی که از سوی وزارت بهداشت هر دو سال یکبار انجام میشود، حدود ۱۲.۵ تا ۱۳ درصد از ایرانیان بالای ۱۵ سال مصرف کننده مواد دخانی هستند و نزدیک به ۲۰ درصد از مجموع این افراد را مردان و حدود ۵ درصد را زنان تشکیل میدهد.
آذریپور در بررسی شیوع مصرف دخانیات در ایران در مقایسه با سایر کشورها، یادآور شد: شیوع مصرف دخانیات در بین مردان جامعه ما تقریبا مشابه با سایر کشورهای دنیا است؛ زیرا بهطور متوسط بین ۲۰ تا ۲۵ درصد مردان در جهان مواد دخانی استعمال میکنند.
او اعلام کرد: اما شیوع استعمال دخانیات در زنان به میزان ۵ درصد، هرچند عدد پایینی است، اما دو نکته مهم را در خود مستتر دارد. نخست اینکه مطابق با مطالعات آماری انجام شده در قالب «طرح سلامت بیماری» که از سوی وزارت بهداشت در سال ۱۳۷۸ انجام شد، ۱.۴ درصد زنان بالای ۱۵ سال کشور، مصرف کننده مواد دخانی بودند و اکنون این میزان به ۵ درصد رسیده و نزدیک به ۳ برابر افزایش یافته است.
دکترای تخصصی (PHD) مدیریت سلامت، ادامه داد: نکته دوم، سودجویی صنایع دخانی است؛ با توجه بهاینکه بازار مصرف دخانیات از سوی مردان در ایران مانند سایر کشورها به پیک یا قله رسیده است، توجه صنعت دخانیات به سوی زنان بهمنظور ایجاد بازارهای مصرف جدید جلب شده است.
آذریپور، بیان کرد: درحال حاضر شیوع مصرف دخانیات در بین جمعیت زنان ایران، با آمار شیوع مصرف بسیاری از کشورهای درحال توسعه به رقم ۴ تا ۸ درصد، همخوانی دارد. در نتیجه ایران از بازار بکری بهنام بازار مصرف کننده زنان برخوردار است که صنایع دخانی برای افزایش فروش خود بر این بازار تمرکز کردهاند و حداقل تا ۲۰ درصد امکان بالا بردن میزان فروش برایشان وجود دارد.
وی افزود: متاسفانه در سالهای اخیر مشاهده میشود که این اتفاق درحال روی دادن است و در کشور ما نیز مانند سایر کشورهای درحال توسعه دنیا، استعمال دخانیات مانند سیگار بهعنوان ژست و نمادی از برابری با مردان سوء تبلیغ میشود. صنایع دخانی در ایران نیز همین مسئله را تبلیغ میکنند تا بازار مصرف خود را افزایش دهند.
عضو کارگروه آموزش و ارتقای سلامت ستاد کشوری کنترل دخانیات، تاکید کرد: این درحالی است که اساسا مصرف مواد دخانی از سوی مردان نیز کار نادرستی است و اینکه زنان تصور کنند با استعمال دخانیات، حقوق اجتماعی برابر با مردان پیدا میکنند، باور غلطی است.
آذریپور، گفت: علاوه برآن پدیدهای بهنام قلیان نیز وجود دارد که مصرف آن در بسیاری از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی شامل ایران، پاکستان، افغانستان، عراق، ترکیه، کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس و کشورهای شمال آفریقا مانند سودان، سومالی، مصر، الجزایر و لیبی بهعنوان یک عادت فرهنگی رایج است. در نتیجه صنعت دخانیات با استفاده از این موقعیت، میتواند جمعیت زنان را وارد بازار فروش خود کند.
آسیبهای ملموس و ناملموس دخانیات
او با بیان اینکه مصرف دخانیات دو نوع آسیب ایجاد میکند، افزود: یک نوع از آسیبها ملموس و نوع دیگر غیرملموس است. باید توجه داشت؛ آسیبهای غیرملموس هرچند در نگاه اول دیده نمیشود، اما هزینه بیشتری از نوع ملموس دارد. شایعترین و ملموسترین هزینه استعمال دخانیات، پولی است که صرف خرید مواد دخانی مانند سیگار، توتون، تنباکو، ذغال، پیپ و سایر اقلام میشود و مصرف کننده بهطور مستقیم آن را از جیب خود پرداخت میکند.
عضو کارگروه آموزش و ارتقای سلامت ستاد کشوری کنترل دخانیات، ادامه داد: آسیبهای غیرملموس مصرف مواد دخانی به هزینه بیماریها مربوط است. سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی در یک مطالعه دریافتند، هرچقدر در یک کشور صرف هزینه استعمال دخانیات شود، دو تا سه برابر آن برای درمان بیماریهای ناشی از مصرف مواد دخانی پرداخت میشود.
آذریپور بیان کرد: برای مثال اگر در ایران حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان در سال برای خرید مواد دخانی هزینه شود، سه برابر آن یعنی حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان در سال صرف درمان بیماریهای مرتبط با دخانیات میشود و این مسئله نه برای دولتها و نیز مردم، بهطور دقیق ملموس نیست.
او گفت: با توجه بهاینکه هزینههای درمان در کشور از سوی نظام سلامت و سازمانهای بیمهای مانند تأمیناجتماعی پرداخت میشود در نتیجه بار افزایش هزینههای درمان ناشی از استعمال دخانیات نیز بردوش این نهادها قرار میگیرد.
عضو کارگروه آموزش و ارتقای سلامت ستاد کشوری کنترل دخانیات، اشاره کرد: بخش عمدهای از بودجه درمان از طریق پرداخت حقبیمه و مالیات از سوی ۸۷ درصد افراد غیرمصرف کننده مواد دخانی بهدست میآید؛ حال اینکه رقم گزافی از این بودجه صرف درمان بیماریهای ۱۳ درصد افراد مصرف کننده مواد دخانی میشود.
بیش از ۹۵ درصد مبتلایان به سرطان ریه، سیگاری هستند
آذریپور با تاکید براینکه همه اعضا و ارگانهای بدن از فرق سر تا نوک پا، تحت تاثیر استعمال دخانیات قرار میگیرد، افزود: یکی از شایعترین بیماریهای ناشی از مصرف سیگار و مواد دخانی، سرطان ریه است. بهنحوی که بیش از ۹۵ درصد مبتلایان به این بیماری سابقه استعمال دخانیات بهطور مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق دود دوم دارند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از بیماریهای شایع که در اثر استنشاق دود، مشکلات قلبی عروقی است. سیگار و دخانیات حاوی موادی است که سبب تصلب شرایین یا تنگی مجرای عروق میشود و در نتیجه ریسک سکتههای قلبی و نیز سکتههای مغزی افزایش مییابد.
عضو کارگروه آموزش و ارتقای سلامت ستاد کشوری کنترل دخانیات، بیان کرد: علاوه بر سرطان ریه، سرطانهای مختلف دستگاه گوارش، حفره دهان، سرطان مغز، سرطان خون، سرطان مثانه و در خانمها سرطانهای تخمدان، رحم، دهانه رحم و پستان با استعمال دخانیات ارتباط دارد و بروز این بیماریها در افراد سیگاری نسبت به غیرسیگاریها به میزان بیشتری مشاهده میشود.
آذریپور تاکید کرد: همچنین سایر بیماریهای ریوی مانند آمفیزم، انسدادی مزمن ریه (COPD) و آسم ارتباط کاملا مشخص و مستقیم با استعمال دخانیات دارد و حتی بیماریهایی مانند التهاب معده (گاستریت)، زخم معده و زخم اثنیعشر در سیگاریها نسبت به غیرسیگاریها بیشتر اتفاق میافتد.